Eksploatacja pokładów grubych i silnie nachylonych w kopalni „Jankowice” prowadzona była do roku 1997 systemem zabierkowo - ubierkowym z podsadzką hydrauliczną, tzw. systemem "jankowickim". Systemy zabierkowo - ubierkowe łączą w sobie pewne cechy obu systemów - urabia się sposobem stosowanym w systemach zabierkowych, tzn. czoło przodka zabierki posuwa się w kierunku prostopadłym do kierunku postępu frontu wybierania, zroby natomiast likwiduje się na bieżąco, jak w systemach ubierkowych. wybierania pokładów grupy siodłowej
Zakres robót przygotowawczych w systemie "jankowickim" był prawie identyczny, jak w systemie ścianowym poprzecznym z podsadzką hydrauliczną. Na poziomach wyznaczających piętro wybierania, po rozciągłości pokładu prowadzone były chodniki podstawowe (transportowy i wentylacyjny). Oba chodniki podstawowe łączono drążonymi po wzniosie pokładu pochylniami wentylacyjno-transportowymi (zwanymi rurowymi).
W zależności od sposobu wybierania filara, jedno lub dwuskrzydłowego, wykonywano jedną lub dwie pochylnie rurowe a w tracie eksploatacji pośrednią pochylnię zbiornikową. Odległość między pochylniami rurowymi lub pomiędzy pochylnią rurową a pochylnią zbiornikową stanowiła długość filara, która wynosiła od 160m do 300m. Wprowadzenie odstawy taśmowej urobku z filarów wymusiło konieczność drążenie nad „dolnym” chodnikiem podstawowym chodnika taśmowego. Pochylnia zbiornikowa drążona była z chodnika taśmowego. Po 10-25m, celem pozostawienia filara oporowego, drążone były chodniki podfilarowe do zbicia z pochylniami rurowymi.
W pochylni zbiornikowej, bezpośrednio poniżej chodników podfilarowych budowano tamę czołową. Powyżej tej tamy pochylnię zbiornikową stanowiło wyrobisko prostokątne, w obudowie drewnianej, zamkniętej - budowane i przedłużane cyklicznie wraz z postępem filara i utrzymywane w podsadzce.
Eksploatację prowadziło się zabierkami (na całą grubość pokładu lub na grubość eksploatowanej warstwy), o szerokości około 6,0m. Generalnie w skrzydle filara prowadziło się dwie zabierki: z pochylni rurowej i z pochylni zbiornikowej. Urabianie odbywało się przy użyciu materiału wybuchowego. Odstawa urobku realizowana była przenośnikiem SKAT, ułożonym na podsadzce lub przy długości skrzydła powyżej 80m - dwoma takimi przenośnikami. Ładowanie urobku na przenośnik odbywało się ręcznie. W pochylni zbiornikowej urobek transportowany był przenośnikiem zgrzebłowym hamującym o specjalnej konstrukcji i kierowany na odstawę zbiorczą. Każdorazowo po wykonaniu zabioru 6,0m na całej długości filara wykonywało się następujące operacje:
- demontaż przenośnika SKAT: rynny zawiesza się na stojakach obudowy w pierwszym polu (licząc od ociosu węglowego), łańcuch składa się w pochylni zbiornikowej, stację zwrotną wyciąga do pochylni rurowej, zaś napęd do wcześniej wykonanej wdzierki nad pochylnią zbiornikową,
- budowa kolejnych pełnych odrzwi pochylni zbiornikowej utrzymywanej w podsadzce,
- podsadzanie wybranej (wyeksploatowanej) przestrzeni,
- przedłużanie przenośnika zgrzebłowego hamującego w pochylni zbiornikowej i montaż przenośnika SKAT.
Obudowę filarów w systemie "jankowickim" stanowiły stropnice drewniane o długości 6,0m, tzw. filarówki, podbudowane pięcioma stojakami drewnianymi. Przy grubości dochodzące] do 4,0m wybieranych pokładów bądź warstwy i znacznych nachyleniach ciśnienie eksploatacyjne w znacznym stopniu oddziaływało niekorzystnie na ocios węglowy. W celu zabezpieczenia stojaków ociosowych przed łamaniem i wpadaniem węgla do przestrzeni roboczej stosowało się dodatkowe wzmocnienie stojaków ociosowych - tzw. zawarcie ociosowe. Do innych specyficznych rozwiązań związanych z prowadzeniem filarów systemem "jankowickim", należały:
- metanowe - III kategoria
- wodne - I i II stopień
- pyłowe - klasa B
- tąpaniami - możliwość wystąpienia
- pożarowe - duża skłonność do samozapalenia węgla, IV grupa
- zawartość popiołu 3,25-11.91%
- wartość opałowa 20782-32985kJ/kg
- całkowita zawartość siarki poniżej 0,7%
- typ węgla od 31,1 do 34,1
Zapewne wielu z Was słyszało, że ktoś z rodziny lub znajomych fedrowoł na filorach, więc może ten artykuł choć trochę przybliży tą dawną na KWK "Jankowice" metodę wydobywania węgla.
Tadek_Gacek (tedd55) - październik 2013
---------------------------------------